– مکمل غذایی چیست و چه زمانی و در چه سنی به آن نیاز داریم؟

مکمل غذایی به موادی گفته می‌شود که با هدف بهبود عملکرد یا جبران کمبود برخی از مواد غذایی توسط پزشک و یا متخصص ورزشی تجویز می‌شود.

از آنجایی که شواهد علمی کافی در خصوص نفع مصرف این مواد وجود ندارد و اکثر افراد انتظار مشاهده تغییرات غیر معمولی از آن‌ها دارند، اکثراً این مواد در مقادیری بیش از نیاز ورزشکار تجویز می‌شوند وهدف از آن‌ها تقویت عملکرد ورزشکار به‌ واسطه آثار شبه دارویی آن‌هاست.

مهم‌ترین دغدغه ورزشکاران بهبود عملکرد ورزشی است، ورزشکاران مرد برای عملکرد حرفه‌ای ابتدا با دریافت مواد غذایی طبیعی از گروه‌های پروتئین و کربوهیدرات تغذیه می‌کنند و در مرحله‌ی بعد با شک و تردید به دنبال قرص‌ها و مکمل‌ها می‌روند. ورزشکاران خانم نیز با استفاده از مولتی‌ویتامین‌ها و نوشیدنی‌های انرژی‌زا سعی در بهبود بخشیدن به عملکرد خود هستند.

متغیرهایی نظیر سن، جنسیت، نوع ورزش و هدف، بیماری‌های خاص و سطح مسابقات در انتخاب مکمل غذایی بسیار تأثیر گذارند. از طرفی دانستن زمان و مقدار مصرف مکمل‌ها در شرایط مختلف در به حداکثر رساندن آثار آن‌ها امری ضروری است.
پزشکان معتقدند کسانی که انرژی مصرفی روزانه خود را از مواد غذایی سالم و گروه‌های غذایی تأمین می‌کنند، حتی اگر ورزش شدید داشته باشند نیز به مکمل‌ها نیازی ندارند و مصرف مکمل‌ها فقط برای ورزشکارانی لازم است که هدف ورزشی متفاوت دارند و به عنوان مثال برای بلند کردن وزنه و بار بیشتر انرژی دریافتی کفایت نمی‌کند در نتیجه مصرف کراتین و پروتئین وی می‌تواند در تسریع بخشیدن به قدرت و سرعت مورد نظر موثر واقع شود.

– به طور کلی مکمل‌های غذایی به ۳ دسته تقسیم می‌شوند

۱- آن‌هایی که بر تولید و سوخت ‌وساز انرژی تأثیر می‌گذارند مثل کراتین، ال کارنیتین، کافئین و بی کربنات سدیم

۲- آن‌هایی که ممکن‌ است باعث پرورش عضله و توده کم‌چرب شوند مثل پروتئین و اسید‌های آمینه، پیکولینات کروم و بتاهیدروکسی بتامتیل بوتیرات

۳- آن‌هایی که می‌توانند بر سلامت عمومی اثر بگذارند مثل ویتامین‌ها، فولیک‌اسید و نیاسین

بسیاری از مکمل‌ های موجود در بازار فاقد کیفیت مناسب و در نتیجه عدم اثربخشی مطلوب هستند، بسیاری از ورزشکاران با انتخاب اشتباه مکمل‌ها به جزعوارض جانبی دچار افت عملکرد هم می‌شوند.
بنابراین توصیه می‌شود فقط از مکمل‌های تأیید شده داخلی یا خارجی استفاده کنید و  از مصرف چشم بسته آن‌ها بپرهیزید.

 به عنوان مثال برای شخصی که نارسایی کلیوی و کبدی دارد مصرف کراتین بسیار خطرناک است. همچنین افزایش وزن ناخواسته، گرفتگی‌های شدید عضلات، عدم تعادل آب بدن، مرگ‌های ناگهانی در جریان ورزش که اخیراً بسیار دیده شده، 
عفونت‌های متعدد به خصوص در مکمل‌های تزریقی مثل استروئیدها و ناراحتی‌های گوارشی،‌ از عوارض مصرف مکمل های غیر استاندارد هستند.

– چه زمانی به مکمل‌های غذایی نیاز داریم و سن استفاده از آن‌ها چقدر است؟

در تحقیقات انجام شده مصرف مکمل‌ غذایی صرف‌نظر از ورزشکاران حرفه ای، فقط در موارد خاصی لازم است. اگر شما نتوانید وزنه ای با ۶۰ درصد توان بیشینه‌تان را ۵ بار بلند کنید ضعیف هستید و نیاز به مصرف برخی مکمل‌ها تحت نظر پزشک و انجام آزمایشات خواهید داشت.

از آنجایی که دوز مصرفی روی بسته‌بندی مکمل‌ها بیشتر از حد نیاز بدن اکثر افراد است، توصیه اکید پزشکان بر این است که مکمل‌ها فقط توسط افراد بالغ و بزرگسال انجام شود. بسیاری از نوجوانان در صدد دستیابی به عضلات قوی و پرورش اندام هستند و برای تسریع در نتیجه از ‌هورمون‌ها استفاده می‌کنند.

نوجوانان زیر ۱۸ سال باید بدانند در سنی قرار دارند که ترشح هورمون رشد در بالاترین سطح ممکن قرار دارد، در نتیجه نیازی به مصرف استروئیدها و هورمون رشد ندارند. در صورت استفاده از این داروها در سن رشد ممکن است با عوارض جبران‌ناپذیری روبرو شوند.

اگر هدف شما رسیدن به فرم بدنی دلخواه و عضله‌سازی است، مصرف مولتی ویتامین، قرص امگا ۳ و یک پودر پروتئین با کیفیت برای شما کافی خواهد بود و لازم به ذکر است مقدار اضافی پروتئین و مواد دیگر برای بدن لازم نیست. پس برای دستیابی به نتیجه پایدار باید عادات غذایی خود را تغییردهید و نیاز بدن را از منابع طبیعی برطرف کنید.